{"id":5552,"date":"2016-04-12T08:24:27","date_gmt":"2016-04-12T01:24:27","guid":{"rendered":"http:\/\/hi88link.org\/?p=5552"},"modified":"2016-04-12T08:38:25","modified_gmt":"2016-04-12T01:38:25","slug":"goethe-schiller-thi-phap-the-loai","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hi88link.org\/2016\/04\/12\/goethe-schiller-thi-phap-the-loai\/","title":{"rendered":"GOETHE, SCHILLER \u2013 THI PH\u00c1P TH\u1ec2 LO\u1ea0I"},"content":{"rendered":"
GOETHE, SCHILLER \u2013 THI PH\u00c1P TH\u1ec2 LO\u1ea0I<\/strong><\/p>\n * <\/sup>\u00a0T\u1ea4T TH\u1eaeNG<\/p>\n T\u00f3m t\u1eaft:<\/strong> Goethe (Johann Wolfgang Goethe 1749 – 1832). \u0110\u00f3ng g\u00f3p c\u1ee7a Goethe v\u00e0o kho t\u00e0ng l\u00fd lu\u1eadn s\u00e2n kh\u1ea5u n\u00f3i chung, \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t l\u00e0 v\u00e0o l\u0129nh v\u1ef1c thi ph\u00e1p k\u1ecbch n\u00f3i ri\u00eang l\u00e0 r\u1ea5t l\u1edbn. Nh\u00e0 th\u01a1, nh\u00e0 vi\u1ebft k\u1ecbch v\u00e0 nh\u00e0 t\u01b0 t\u01b0\u1edfng l\u1edbn v\u1ec1 thi ph\u00e1p \u1edf \u0110\u1ee9c l\u00fac b\u1ea5y gi\u1edd, l\u00e0 b\u1ea1n c\u1ee7a Goethe trong phong tr\u00e0o B\u00e3o t\u00e1p v\u00e0 t\u1ea5n c\u00f4ng, trong ch\u1ee7 ngh\u0129a hi\u1ec7n th\u1ef1c V\u00e2y-ma \u0111\u00f3 l\u00e0 Schiller (Friedrich Schiller 1759-1805).<\/em><\/p>\n \u00a0Goethe \u0111\u00e3 c\u00f9ng Schiller vi\u1ebft m\u1ed9t t\u00e1c ph\u1ea9m nh\u01b0 l\u00e0 m\u1ed9t tuy\u00ean ng\u00f4n c\u1ee7a hai \u00f4ng v\u1ec1 thi ph\u00e1p. \u0110\u00f3 l\u00e0 cu\u1ed1n V\u1ec1 thi ph\u00e1p k\u1ecbch v\u00e0 thi ph\u00e1p s\u1eed thi c\u1ed5 \u0111\u1ea1i<\/strong> (1979). Theo Goethe v\u00e0 Schiller th\u00ec k\u1ecbch v\u00e0 s\u1eed thi \u0111\u1ec1u gi\u1ed1ng nhau \u1edf s\u1ef1 t\u00e1i t\u1ea1o hi\u1ec7n th\u1ef1c v\u00e0 ch\u1ec9 kh\u00e1c nhau \u1edf ph\u01b0\u01a1ng th\u1ee9c t\u00e1i t\u1ea1o m\u00e0 th\u00f4i.<\/em><\/p>\n T\u1eeb kh\u00f3a:<\/strong> Goethe, Schiller, k\u1ecbch, thi ph\u00e1p, bi k\u1ecbch, c\u1ed5 \u0111\u1ea1i<\/p>\n Abstract:<\/strong> Goethe (Johann Wolfgang Goethe 1749 – 1832) had made great contributions to drama study, especially in the field of dramatic poetics. Goethe’s friend, Schiller (Friedrich Schiller 1759-1805), was another great poet, playwright, and thinker of the Sturm und Drang movement and of Weimar Classicism. <\/em><\/p>\n Goethe and Schiller had written what was for them a manifesto of poetics, “The Poetics of Dramas and Ancient Epics” (1799). According to them, drama and epics are similar in their recreation of reality, and only differ in their approaches. <\/em><\/p>\n Abstract:<\/strong> Goethe, Schiller, drama, poetics, tragedy, ancient<\/p>\n <\/p>\n *****<\/p>\n <\/p>\n 01.1. \u1ede th\u1eddi k\u1ef3 B\u00e3o t\u00e1p v\u00e0 t\u1ea5n c\u00f4ng<\/em>, Goethe \u0111\u00e3 \u0111\u00e1nh gi\u00e1 r\u1ea5t cao Bi k\u1ecbch c\u1ed5 \u0111\u1ea1i Hy L\u1ea1p. \u00d4ng vi\u1ebft r\u1eb1ng Bi k\u1ecbch C\u1ed5 \u0111\u1ea1i \u0111\u00e3 tr\u00ecnh b\u00e0y v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n nh\u1eefng s\u1ef1 nghi\u1ec7p v\u0129 \u0111\u1ea1i c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi v\u0129 \u0111\u1ea1i v\u00e0 b\u1eb1ng s\u1ef1 gi\u1ea3n d\u1ecb thu\u1ea7n t\u00fay \u0111\u1ea7y t\u00ednh ho\u00e0n thi\u1ec7n c\u1ee7a m\u00ecnh, n\u00f3 th\u1ee9c t\u1ec9nh trong t\u00e2m h\u1ed3n qu\u1ea7n ch\u00fang nh\u1eefng t\u00ecnh c\u1ea3m l\u1edbn lao, b\u1edfi v\u00ec b\u1ea3n th\u00e2n Bi k\u1ecbch C\u1ed5 \u0111\u1ea1i l\u00e0 tr\u1ecdn v\u1eb9n v\u00e0 v\u0129 \u0111\u1ea1i ([1]<\/a>)<\/sup>. Song Goethe l\u1ea1i coi nh\u1eefng nguy\u00ean t\u1eafc thi ph\u00e1p c\u1ee7a k\u1ecbch C\u1ed5 \u0111\u1ea1i l\u00e0 s\u1ef1 tr\u00f3i bu\u1ed9c m\u00ecnh. \u00d4ng n\u00f3i m\u1ed9t c\u00e1ch c\u00f3 h\u00ecnh t\u01b0\u1ee3ng r\u1eb1ng, s\u1ef1 th\u1ed1ng nh\u1ea5t \u0111\u1ecba \u0111i\u1ec3m trong k\u1ecbch c\u1ee9 y nh\u01b0 l\u00e0 c\u00e1i m\u1ed3 ch\u00f4n t\u00e0i n\u0103ng, c\u00f2n s\u1ef1 th\u1ed1ng nh\u1ea5t h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng v\u00e0 th\u1eddi gian th\u00ec y nh\u01b0 xi\u1ec1ng x\u00edch n\u1eb7ng n\u1ec1 tr\u00f3i bu\u1ed9c s\u1ef1 t\u01b0\u1edfng t\u01b0\u1ee3ng ([2]<\/a>)<\/sup>. V\u1ec1 thi ph\u00e1p, Goethe \u0111\u00e3 \u0111\u00e1nh gi\u00e1 r\u1ea5t cao Shakespeare, nh\u1ea5t l\u00e0 vi\u1ec7c Shakespeare \u0111\u01b0a v\u00e0o k\u1ecbch nh\u1eefng s\u1ef1 ki\u1ec7n c\u00f3 t\u1ea7m x\u00e3 h\u1ed9i l\u1edbn lao, v\u1edbi t\u00ednh l\u1ecbch s\u1eed c\u1ee7a n\u00f3 “S\u00e2n kh\u1ea5u Shakespeare, \u0111\u00f3 l\u00e0 c\u00e1i h\u1ed9p k\u1ef3 l\u1ea1 \u0111\u1ea7y nh\u1eefng v\u1eadt hi\u1ebfm, c\u1ee7a l\u1ea1, trong \u0111\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed th\u1ebf gi\u1edbi, cho d\u00f9 \u0111\u01b0\u1ee3c xuy\u00ean su\u1ed1t b\u1eb1ng s\u1ee3i ch\u1ec9 v\u00f4 h\u00ecnh c\u1ee7a th\u1eddi gian, \u0111\u00e3 hi\u1ec7n l\u00ean tr\u01b0\u1edbc m\u1eaft ch\u00fang ta” ([3]<\/a>)<\/sup>.<\/p>\n Trong k\u1ecbch Shakespeare, Goethe th\u00fa nh\u1ea5t l\u00e0 thi ph\u00e1p v\u1ec1 t\u00ednh tr\u1ecdn v\u1eb9n n\u1ed9i t\u1ea1i <\/em>v\u00e0 th\u1ee9 n\u1eefa \u0111\u1ebfn t\u00ednh ph\u1ee9c t\u1ea1p, m\u00e2u thu\u1eabn c\u1ee7a c\u00e1c t\u00ednh c\u00e1ch. M\u1ed9t ph\u00e1t hi\u1ec7n kh\u00e1c c\u1ee7a Goethe r\u1ea5t v\u0129 \u0111\u1ea1i khi \u0111\u00e1nh gi\u00e1 Shakespeare l\u00e0 ph\u00e1t hi\u1ec7n v\u1ec1 s\u1ef1 th\u1ed1ng nh\u1ea5t trong k\u1ecbch c\u1ee7a nh\u00e0 vi\u1ebft k\u1ecbch l\u1edbn c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc Anh. \u0110\u00f3 l\u00e0 s\u1ef1 th\u1ed1ng nh\u1ea5t b\u00ean trong, th\u1ed1ng nh\u1ea5t n\u1ed9i t\u1ea1i m\u00e0 Goethe xem l\u00e0 c\u00e1i h\u00ecnh th\u1ee9c n\u1ed9i t\u1ea1i <\/em>\u0111\u01b0\u1ee3c l\u00fd gi\u1ea3i b\u1eb1ng nh\u1eefng y\u1ebfu t\u1ed1 t\u00ecnh c\u1ea3m, c\u1ea3m x\u00fac v\u00e0 thi\u00ean t\u00e0i c\u1ee7a nh\u00e0 th\u01a1 n\u00f3 l\u00e0 ti\u00eau \u0111i\u1ec3m h\u1ed9i t\u1ee5 nh\u1eefng tia s\u00e1ng c\u1ee7a hi\u1ec7n th\u1ef1c kh\u00e1ch quan. Nh\u01b0 v\u1eady, trong kh\u00e1i ni\u1ec7m h\u00ecnh th\u1ee9c n\u1ed9i t\u1ea1i c\u00f3 s\u1ef1 k\u1ebft h\u1ee3p gi\u1eefa ch\u1ee7 th\u1ec3 ngh\u1ec7 s\u0129 v\u00e0 kh\u00e1ch th\u1ec3 hi\u1ec7n th\u1ef1c (ta nh\u1edb l\u00e0 v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 XIX c\u00e1c l\u00fd lu\u1eadn gia c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a l\u00e3ng m\u1ea1n \u0111\u00e3 m\u1edf r\u1ed9ng kh\u00e1i ni\u1ec7m h\u00ecnh th\u1ee9c n\u1ed9i t\u1ea1i <\/em>th\u00e0nh h\u00ecnh th\u1ee9c h\u1eefu c\u01a1<\/em>). Ch\u00ednh Goethe \u0111\u00e3 d\u00f9ng kh\u00e1i ni\u1ec7m th\u1ed1ng nh\u1ea5t n\u1ed9i t\u1ea1i \u0111\u1ec3 gi\u1ea3i th\u00edch t\u00ednh th\u1ed1ng nh\u1ea5t c\u1ee7a v\u1edf Hamlet<\/em>: \u0111\u00f3 ch\u00ednh l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ec3 hi\u1ec7n c\u1ee7a s\u1ef1 th\u1ed1ng nh\u1ea5t n\u1ed9i t\u1ea1i n\u00f3 l\u00e0m n\u00ean s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a to\u00e0n b\u1ed9 h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng k\u1ecbch Hamlet<\/em>.<\/p>\n 01.2. Khi k\u1ebft b\u1ea1n v\u1edbi Schiller, Goethe \u0111\u00e3 c\u00f9ng Schiller vi\u1ebft m\u1ed9t t\u00e1c ph\u1ea9m nh\u01b0 l\u00e0 m\u1ed9t tuy\u00ean ng\u00f4n c\u1ee7a hai \u00f4ng v\u1ec1 thi ph\u00e1p. \u0110\u00f3 l\u00e0 cu\u1ed1n V\u1ec1 thi ph\u00e1p k\u1ecbch v\u00e0 thi ph\u00e1p s\u1eed thi c\u1ed5 \u0111\u1ea1i <\/em>(1979). Theo Goethe v\u00e0 Schiller th\u00ec k\u1ecbch <\/em>v\u00e0 s\u1eed thi \u0111\u1ec1u gi\u1ed1ng nhau \u1edf s\u1ef1 t\u00e1i t\u1ea1o <\/em>hi\u1ec7n th\u1ef1c v\u00e0 ch\u1ec9 kh\u00e1c nhau \u1edf ph\u01b0\u01a1ng th\u1ee9c <\/em>t\u00e1i t\u1ea1o m\u00e0 th\u00f4i. Nh\u00e0 th\u01a1 S\u1eed thi th\u00ec t\u1ef1 s\u1ef1 <\/em>ho\u1eb7c k\u1ec3<\/em>, t\u1ee9c l\u00e0 \u0111\u1ea9y n\u00f3 v\u1ec1 qu\u00e1 kh\u1ee9. Trong khi \u0111\u00f3, nh\u00e0 th\u01a1 vi\u1ebft k\u1ecbch gi\u1ed1ng nh\u01b0 ng\u01b0\u1eddi “m\u00f4 ph\u1ecfng” s\u1ef1 ki\u1ec7n, t\u1ee9c l\u00e0 anh ta bi\u1ec3u hi\u1ec7n <\/em>tr\u1ef1c ti\u1ebfp hi\u1ec7n th\u1ef1c trong h\u00ecnh t\u01b0\u1ee3ng nh\u00e2n v\u1eadt v\u00e0 tr\u00ecnh b\u00e0y c\u00e1c s\u1ef1 ki\u1ec7n x\u1ea3y ra v\u1edbi nh\u00e2n v\u1eadt. Anh ta tr\u00ecnh b\u00e0y c\u00e1i \u0111\u00e3 x\u1ea3y ra nh\u01b0 l\u00e0 n\u00f3 \u0111ang x\u1ea3y ra<\/em>, anh ta \u0111\u1ea9y s\u1ef1 ki\u1ec7n v\u1ec1 th\u1eddi hi\u1ec7n nay (temp present) v\u00e0 v\u1edbi s\u1ef1 tr\u00ecnh b\u00e0y t\u1ed5ng qu\u00e1t, Goethe v\u00e0 Schiller \u0111\u00e3 l\u00e0m r\u00f5 s\u1ef1 kh\u00e1c nhau v\u1ec1 th\u1ec3 lo\u1ea1i gi\u1eefa k\u1ecbch v\u00e0 s\u1eed thi.<\/p>\n\n